Της Αλίκης Τσοχαντάρη

Η Νευροανάδραση, η εκγύμναση δηλαδή της εγκεφαλικής λειτουργίας μέσω ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος (ΗΕΓ) συγκαταλέγεται στις εναλλακτικές/ συμπληρωματικές θεραπείες για μια σειρά από δυσκολίες, παθήσεις ή και διαταραχές που εμφανίζονται στην παιδική ηλικία.

Καταρχάς, η Νευροανάδραση μπορεί να βελτιώσει το συντονισμό και την επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου. Η βελτίωση του συγχρονισμού στον εγκέφαλο έχει σημαντική επίδραση στην ικανότητα ενός ατόμου να μάθει. Φανταστείτε πόσο δύσκολο θα ήταν αν ο συγχρονισμός σας ήταν εντελώς λάθος. Η Νευροανάδραση στοχεύει άμεσα στο συντονισμό και την επικοινωνία μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου, στον συγχρονισμό αυτών των περιοχών, και ως εκ τούτου, στη διευκόλυνση της μάθησης.

Μαθησιακές δυσκολίες και νευροανάδραση

Έρευνες, λοιπόν, έχουν δείξει πως η εκπαίδευση κάποιων πτυχών του ΗΕΓ με την μέθοδο της Νευροανάδρασης βελτιώνει αισθητά τη μνήμη αλλά και την δυνατότητα ανάκλησης. Πιο συγκεκριμένα βελτιώνει την μνήμη εργασίας ή εργαζόμενη μνήμη (working memory) η οποία συσχετίζεται άμεσα με την δραστηριότητα των Theta εγκεφαλικών κυμάτων (4-7Hz). Η μνήμη εργασίας αφορά στην ικανότητα μας να συγκρατούμε στον νου μας, για σύντομο χρονικό διάστημα, πληροφορίες και να τις επεξεργαζόμαστε νοερά. Η μνήμη εργασίας συχνά θεωρείται ένα νοητικό εργαστήριο, στο οποίο αποθηκεύουμε σημαντικές πληροφορίες την ώρα που επιδιδόμαστε σε νοητικές διεργασίες. Ένα καλό παράδειγμα για το πότε χρησιμοποιούμε την μνήμη εργασίας είναι οι νοερές αριθμητικές πράξεις.

Οι ερευνητικές μελέτες δείχνουν ότι χρειάζονται αρκετές περιοχές του εγκεφάλου να συνεργαστούν στη διαδικασία της μάθησης. Ακόμη, χρειάζεται αυτά τα ξεχωριστά τμήματα του εγκεφάλου να επικοινωνούν μεταξύ τους με εξαιρετικά γρήγορες ταχύτητες. Εάν η χρονική στιγμή της επικοινωνίας έχει έστω και μια μικρή καθυστέρηση, μπορεί να εμφανίζεται δυσλειτουργία στην ικανότητα των παιδιών να μάθουν. Επιπλέον, η εκπαίδευση στην «συνδεσιμότητα» (connectivity) φαίνεται να βελτιώνει συνεχώς τις μαθησιακές δυσκολίες.

Διάσπαση προσοχής και Υπερκινητικότητα. Μπορεί να βοηθήσει η Νευροανάδραση;

Πέραν της περίπτωσης των μαθησιακών δυσκολιών, κάθε χρόνο πολλοί γονείς αναζητούν εναλλακτικές θεραπείες για τα παιδιά με Διάσπαση προσοχής και Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ). Αυτό συμβαίνει διότι δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις δυσκολίες των παιδιών τους με συμπεριφορικές θεραπείες ή με φάρμακα. Έρευνες των τελευταίων ετών (2014) αναδεικνύουν ακριβώς αυτό: τα παιδιά τα οποία έχουν κάνει εκπαίδευση με Νευροανάδραση εμφανίζονται να πραγματοποιούν πιο γρήγορα και μεγαλύτερα επιτεύγματα από παιδιά τα οποία ακολουθούσαν μόνο συμπεριφορικές θεραπείες ή και καθόλου. Επιπρόσθετα, τα φάρμακα μειώνουν τα συμπτώματα αλλά μπορεί να έχουν δυσάρεστες παρενέργειες, δεν αντιμετωπίζουν όλα τα συμπτώματα και συνήθως όταν σταματήσει η πρόσληψή τους τα συμπτώματα επανέρχονται. Με τη Νευροανάδραση, η μείωση των συμπτωμάτων φαίνεται ότι μπορεί να διαρκέσει έως και έξι μήνες μετά την ολοκλήρωση των συνεδριών. Μάλιστα με έναν αριθμό συνεδριών «συντήρησης» το αποτέλεσμα διαρκεί ακόμα περισσότερο. Ανάλογα με το άτομο, το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα μπορεί να επιτευχθεί με ένα συνδυασμό τεχνικών (πχ. νευροανάδραση και φαρμακοθεραπεία).

Άλλες έρευνες (2005) έχουν δείξει ότι περίπου το 75% των παιδιών με Διάσπαση Προσοχής και Υπερκινητικότητα παρουσίασε κλινική βελτίωση των συμπτωμάτων τους μετά από 40 περίπου συνεδρίες και τέλος μετα-ανάλυση του 2009 βρήκε πως με την Νευροανάδραση τα συμπτώματα που συνήθως φαίνεται να βελτιώνονται αισθητά είναι η παρορμητικότητα και η μη προσοχή. Τέλος σημαντικές έρευνες (2003) έχουν αναδείξει τα οφέλη που προέρχονται από την Νευροανάδραση σε τεστ ευφυΐας αλλά και σε ακαδημαϊκά επιτεύγματα

Φάσμα του Αυτισμού και νευροανάδραση

Τέλος, η Νευροανάδραση είναι μια μέθοδος, η οποία στην περίπτωση των Διάχυτων Αναπτυξιακών Διαταραχών στις οποίες ανήκει το Αυτιστικό Φάσμα (Autism Spectrum Disorder, ASD), μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά των υπόλοιπων ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων, με σκοπό την καλύτερη ρύθμιση του τρόπου λειτουργίας του εγκεφάλου.

Πολλοί ερευνητές ήδη από τη δεκαετία του 1990, μελετούν το κατά πόσο η Νευροανάδραση μπορεί να βοηθήσει παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του Αυτισμού. Οι έρευνες με στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα έχουν αρχίσει να πληθαίνουν. Σε έρευνα που περιλάμβανε 37 παιδιά στο Αυτιστικό φάσμα βρέθηκε σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων της αυτιστικής διαταραχής για το 89% της πειραματικής ομάδας, όπως αναφέρεται από τους γονείς - με βάση την κλίμακα ATEC (από το Ινστιτούτο Autism Research, 2007). Η κλίμακα διαβάθμισης ATEC περιλαμβάνει συμπτώματα που καλύπτουν: Ομιλία/ Γλώσσα/ Επικοινωνία (14 στοιχεία), Κοινωνικότητα (20 στοιχεία), Αισθητηριακές/ Γνωστική επάρκεια (18 αντικείμενα), Υγεία/ Συμπεριφορά (25 στοιχεία).

Η νευροανάδραση μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση πολλών πλευρών του αυτιστικού φάσματος, όπως για παράδειγμα: έναρξη της αφής και της οπτικής επαφής, μειωμένα συναισθηματικά ξεσπάσματα, χρήση σαφέστερων σχημάτων λόγου, καλύτερη απόκριση σε οδηγίες, βελτίωση της ευφάνταστης σκέψης, αυξημένη ανοχή στις αλλαγές, μειωμένη υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα, αύξηση στα επίπεδα της εστίασης και προσοχής, μείωση του άγχους, καλύτερες κοινωνικές δεξιότητες καθώς και αυξημένη σταθερότητα και ηρεμία.

Επιπλέον, αρκετές έρευνες δείχνουν σημαντική βελτιωση στις κοινωνικές συναναστροφές του παιδιού, στην επικοινωνιακή του ικανότητα αλλά και στην ευελιξία στη συμπεριφορά του.

Κλείστε ραντεβού 

 

Διαβάστε περισσότερα για τη Νευροανάδραση 

 

Βιβλιογραφία

Steiner NJ, Frenette EC, Rene KM, Brennan RT, Perrin EC (2014): Ιn-school neurofeedback training for ADHD: sustained improvements from a randomized control trial, Journal of Pediatrics 133(3), pp 483-492.

Vernon D et al. (2003). The effect of training distinct neurofeedback protocols on aspects of cognitive performance, International journal of Psychophysiology, 47(1), pp. 75-85.

Meisel et al., (2014). Neurofeedback and standardized pharmacological intervention in ADHD: A randomized controlled trial with six-month follow up. Biological Psychology, 95, pp. 116-125.

Monastra VJ et al., (2005). Electroencephalographic Biofeedback in the Treatment of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder, Applied Psychophysiology and Biofeedback, 30 (2), pp 95-114.

Arns M. et al., (2009). Efficacy of neurofeedback treatment in ADHD: the effects on inattention, impulsivity and hyperactivity: a meta-analysis), Clinical EEG and Neuroscience.40(3), pp 180-189.

Robert Coben PhD & Ilean Padolsky PhD (2007). Assessment-Guided Neurofeedback for Autistic Spectrum Disorder, Journal of Neurotherapy, pp. 5-23.

Susan E. Gathercole & Dr Tracy Packiam (2007): Πρώτη έκδοση: Harcourt Assessment, Procter House, 1 Procter Street, London WC1V 6EU. Μετάφραση & Eπιστημονική Eπιμέλεια: Ελβίρα Μασούρα, εκδ. ΜΟΤΙΒΟ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε.